Enno Wiersma
De Kosmische Stad of de anatomie van het wonen in de Space Age
Vanaf 11 oktober stelt architect en kunstschilder Enno Wiersma (1945) schilderijen, tekeningen, foto's en ontwerpen van gebouwen en steden tentoon in Zaal 100. Hij studeerde af aan de Technische Universiteit van Delft, gaf in Amsterdam vorm aan o.a. het inmiddels befaamde Breughelhuis (1980), hoek Nieuwendijk, Smaksteeg en bedacht het concept Ringstad Holland, recentelijk overgenomen door ecologische collega's. Het interieur van zijn nieuwbouwwoning in de Jordaan is bekleed met een mengsel van leem, stro en zand. Ronde vormen hebben zijn voorkeur.
Enno Wiersma: "Scherpe snijlijnen vormen de visuele code van de besloten ruimte-ervaring. Platte vlakken komen in de natuur niet voor. Met ronde hoeken voel je je niet zo ingesloten, ervaar je meer de oneindige ruimte. Door afronding komen ook andere zintuigen aan bod. Het geluid wordt anders, de tastzin krijgt een plaats en er zijn bijvoorbeeld geen koude hoeken meer. "Enno Wiersma schildert zijn gebouwen alvorens over te gaan tot een technisch ontwerp; gebouwen vol horizontale rondingen, omgekeerde raambogen en oplopende vloeren in kozijnen. Zijn (nog) imaginaire woonheuvels zijn opgebouwd uit groene terrassen op platte daken; compacte steden die open ogen en met een optimale lichtinval. Helaas zijn de tentoongestelde ontwerpen voor Amsterdamse gebouwen en wijken vanaf 1980 afgewezen door de schoonheidscommissie.
"Een organisme kan alleen als een geheel functioneren. Het geheel is de kosmos. Ik heb een systeem bedacht om in dertien stappen van zandkorrel tot hemellichaam te komen. Van stippen, lijnen en bouwstenen tot componenten, kamers, huizen, pleinen, buurten, gemeenten, landen, continenten, aarde en kosmos. De kosmische stad maakt niet alleen optimaal gebruik van het landschap maar ook van de zon. De beweging van het licht en atmosferische invloeden zijn essentieel. Elk ding is er een geheel en een deel. De mens is deel van een gemeenschap. De buurt is basiseenheid. De woorden buur en boer hebben dezelfde oorsprong. Van boer tot buur tot buurt. Stadsdelen zijn samenstellingen van buurten. Ik baseer mijn werk op oude Friese tradities van indeling waarbij op het laagste niveau beslissingen genomen moeten kunnen worden zonder inmenging van bovenaf. Dit vormt de kern van mijn architectonische concepten over de anatomie van het wonen."
Op de voorgrond van zijn stads- en woningontwerpen staat meestal een vrouwportret. Niet maatbepalend zoals de traditionele poppetjes en boompjes uit gangbare ontwerpen, maar ruimte scheppend, levensecht. Het foto-realistische schilderen is een opzichzelfstaande activiteit geworden. Derhalve maken ook een aantal portretten deel uit van de expositie. Enno Wiersma's boekwerken in wording "De Kosmische Stad" en "De Anatomie van het Wonen" zijn tijdens de opening en op de dichtersavond inzichtelijk.
11-30 oktober Enno Wiersma, Zaal 100, de Wittenstraat 100. Opening 11 oktober 20.30 uur, restaurant open 18.00 uur. Zie ook: stratosphere.org
Aja Waalwijk voor de Staatskrant oktober 2012